Vraag

9 oktober 2023
Profielfoto van Gemma Geuke
Wetenschappelijk medewerker

“Bespreek jij wel eens het roken met cliënten? En waarom wel of niet?”

Toelichting

Er zijn een hoop verschillende meningen over het bespreken van roken in het sociaal domein. De één vindt het belangrijk voor het welzijn van de cliënt, de ander vindt het juist niet zijn of haar taak.
Hoe denk jij hierover? En wat merk jij van collega’s?

Motivatie

Vanuit het Trimbos-instituut en Pharos doe ik met collega’s onderzoek naar het bespreken van roken. Wij willen graag weten of professionals in het sociaal domein wel eens roken bespreken met hun cliënten. En waarom wel of niet. Daarnaast ondersteunen we professionals die roken graag wíllen bespreken, maar nog niet weten hoe, of zich afvragen wat zij hun cliënten kunnen bieden. Daarvoor is alle input welkom!

Wij zijn benieuwd naar jouw mening! Laat je antwoord hier achter. (En als je dat wil vul de vragenlijst in: https://surveys.trimbos.nl/624618?lang=nl)

Profielfoto van Orlando Lemmert
Counseler en Coach voor mannen

Hallo Gemma,

Het rookgedrag van mijn cliënt komt zeker ter sprake tijdens mijn sessies. Deze vraag is standaard opgenomen in mijn intakeformulieren.

Het stellen van deze vraag biedt de mogelijkheid om te achterhalen waarom iemand rookt. Het stelt de persoon in staat om na te denken over de redenen achter hun rookgedrag, zoals hoe lang ze al roken en hoeveel ze roken. Door hierover in gesprek te gaan, wordt de persoon gestimuleerd om bewust na te denken over hun gewoontes.

Daarnaast vraag ik ook aan de persoon of hij of zij overweegt te stoppen met roken. De antwoorden hierop bieden waardevolle informatie over de mindset van de persoon en hoe gemotiveerd ze zijn om te veranderen. Het helpt mij als coach om de redenen om te stoppen helder te krijgen en de persoon te ondersteunen bij het nemen van stappen in die richting.

Profielfoto van Barry Geugjes
Zorgprofesional - Verbinder - Visionair en creator

Dag Gemma,

Roken is een onderwerp wat regelmatig ter spraken komt. Opvallend is dat merendeel van onze clienten op de hoogte is van onderzoeksresultaten van stoppen met roken en behandelresultaat van een klinische opname.

Dit betreft niet alleen roken maar overstijgend als in zelfonthulling. Onze insteek is om professionals de basis eigen te maken. Onder andere betreffende het doelmatig en natuurgetrouw toepassen van zelfonthulling, kennis en kunde middelengebruik en vooral contact maken. Ik heb hier geen onderzoeksresultaten van, echter mijn ervaring en die van collega's is dat vooral eerlijkheid het meest gewaardeerd zal worden. Aangezien vooral bij verslaving in het algemeen wantrouwen van alles en iedereen en met name de zorgprofessionals enorm is.

Mijn advies zou zijn wanneer de situatie zich voordoet dat je het gevoel krijgt het roken bespreekbaar te maken maar niet weet hoe of hier onzeker over bent. Dat juist dit een mooie ingang zou zijn, geef letterlijk aan dat je in gesprek wilt maar niet weet hoe. Dan is de kans op impactvolle gesprekken juist groter.

Profielfoto van Jantsje Heeringa
Arts Maatschappij en Gezondheid | jeugdgezondheidszorg + programmaleider Rookvrije Generatie Fryslân

Jazeker, dat is gewoon mijn taak als jeugdarts vind ik. Omdat roken kan leiden tot enorme gezondheidsverschillen en kinderen hier zelf geen keuze in hebben. Het helpt wel wanneer je weet waar je ouders naar toe kunt verwijzen voor verdere ondersteuning bij het stoppen met roken zoals naar de gratis telefonische coaching van rookvrijeouders.nl. Ook in het voortgezet onderwijs bespreek ik roken en vapen altijd met jongeren.

Profielfoto van Nana Agyakoma-Dwemor
Gezinscoach

Beste Gemma ,

Vanuit mijn rol als gezinscoach is roken zeker een onderwerp wat ik bespreek met rokende ouders . Ik maak hierbij gebruik van de methodiek (motiverende gesprekstechnieken). Via deze methodiek probeer je achter de motivatie enof de overtuigen van de rokende ouder te komen en je geeft ook inzicht en tips aan ouders over een verander gedrag.
Wat kunnen ouders anders doen of inzetten in plaats van roken.
Welke trauma, patroon en gewoontes zitten verborgen in het rook gedrag van een ouder.

Stimuleren tot eigen hulp bij de huisarts voor het roken is ook een stap in de goede richting aan informatie, voorlichting enz.

Met vriendelijk groet,

Nana Dwemor

Profielfoto van Karen Rutgers
Psycho-onc. therapeut en trainer IPSO en VPTZ

Hoi Gemma,
Mijn kijk hierop is, dat je er vrijmoedig over kunt beginnen. Als het niet welkom is, en je respecteert dat, is er niks aan de hand toch?
Wees je bewust van de reden waarom je het wilt aankaarten.
Soms kan de evt. moeite met het onderwerp ook weer ingang zijn voor een ander gesprek. Waarom is het taboe? etc. Misschien komt er dan weer veel op tafel waar je op in kan gaan zonder dat iemand zich beoordeeld voelt.

Vaak voelen mensen zich schuldig en beoordeeld en dat is ellendig, zodat dan reactie b.v. is: 'bemoei je er niet mee'. Verslaving is een ziekte en systemisch kan je daar personage van maken, dat 'ontschuldigt'. je kunt erkenning bieden voor hoe moeilijk dat is, stoppen met verslaving. Iedereen die niet verslaafd is, heeft makkelijk praten. Als jij niet normatief bent in je houding, is het onderwerp voor de ander makkelijker te bespreken.

De tabaksindustrie heeft vaak al jong toegeslagen met verslaafd maken van jongeren die gevoelig zijn voor bepaalde verleidingen die 'stoer' zijn. Je bewijst mensen een dienst, door leefstijlissues niet tot taboe te maken. Door het taboe te maken, dring je het terug tot individueel terrein terwijl het daar niet uitsluitend behoort. Het heeft gevolgen voor velen, begin vanuit systemisch kijken

Profielfoto van Ilja van den Boogaard
Sociaalwerker/ouderenadviseur

Hallo Gemma,

Jawel dit bespreek ik met de inwoner maar vaak wel iets laten in het begeleidingsproces. De vraag is dan ook of de inwoner last heeft van het rookgedrag en of hij/zij daar iets in zou willen veranderen en zo ja, of hij op de hoogte is van welke ondersteuningsmogelijkheden er zijn.

Groet Ilja van den Boogaard

Profielfoto van Miek van Dongen
Adviseur, coach, projectleider

Hoi Gemma,
Ik hoor van de Aanjager rookvrije zorg De Nederlandse GGz & Verslavingskunde Nederland:
Er zijn meer dan genoeg redenen om over het roken het gesprek aan te gaan.
Het begint met een opmerking of vraag. 'Ik zie dat u rookt'. In de gezondheidszorg noemen ze het very brief advice.

In de praktijk kom ik echter tegen dat het gesprek niet aangegaan wordt omdat er nog steeds hulpverleners zijn die zelf roken. Je collega er op aan spreken, dat doe je niet zo gemakkelijk.

Profielfoto van Dominique Van Hien
HBO Jeugd en gezin professional (IAG)

Hoi Gemma,

Ik werk als ambulant gezins begeleider en begeleide een jongen van rond de 16 jaar. Zijn ouders wisten 'niet' dat hij rookte.... Zware vermoedens alleen als hij niet zou roken zou hij rijlessen krijgen.
We spraken over zijn roken en hij gaf aan dat het iets is wat rust geeft en in een groep iets gezamenlijke is. Ik gaf terug dat roken lichamelijk juist stress geeft, het je zuurstof in je bloed verminderd. Het eiken eigenlijk dus geen rust geeft. En qua groeps activiteit vertelde ik dat je dan ook gewoon een balletje over kan schoppen, gooien het maar net is waar men voor 'kiest' als gezamenlijke activiteit.
Ik zag hem er over nadenken .... Hij liet het langzaam landen.
Ik heb ook met ouders gesproken over roken en de beloofde rijlessen als de kinderen niet zouden gaan roken. Ouders zijn er van terug gekomen.
Eerlijkheid was voor ouders uiteindelijk belangrijker gelukkig.

Het heeft geen zin om aan jongeren het roken echt te verbieden dan delen dat het ongezond is. Openheid vind ik het belangrijkst.
Dus het gesprek aangaan betreft het roken en eventueel kan je hen verwijzen naar helpende trajecten.
Spreek ook met ouders over roken en dat een rijbewijs beloven als er niet gerookt wordt het liegen en verzwijgen bevordert.

Profielfoto van Sietske Boekema
Vrijwilliger

Beste Gemma,
"We zijn allemaal verslaafd. Aan verdovende of opwekkende middelen, succes, controle, onze smartphone.... Verslaving is geen afwijking of ziekte; het hoort bij ons mens-zijn. Toch hebben mensen die worstelen met mateloosheid de neiging zichzelf af te wijzen. Maar het is juist deze zelfafwijzing die de verslaving in stand houdt. Bestrijding leidt niet tot bevrijding."
Aldus Arold Langeveld in zijn boek: "Verslaving als kans" Een aanrader om te lezen!

Profielfoto van Debbie Hendriks
Relatiebeheerder & stoppen met roken coach / groepstrainer

Hallo Gemma,
Vaak hebben specialisten/huisartsen/zorgverleners het te druk of vinden ze niet gepast om over roken in gesprek te gaan. Maar het is ontzettend belangrijk om juist wel even (kort) de roker te attenderen dat er professionele hulp is om te stoppen. De zorgverlener is essentieel in dit proces! Elk zaadje dat je plant brengt de patiënt dichter bij een rookvrij leven! Maar liefst 80% van de rokers wilt eigenlijk stoppen, maar heeft geen idee hoe of is bang om weer te falen...
Voor de vraag hoe dan en wanneer is timing zeer zeker belangrijk, er is veel informatie te verkrijgen om snel en goed te verwijzen naar rookstophulp!
Very brief advise is een goede maar korte verwijstool naar goede stoppen met rokenzorg.
In het Viecuri medisch centrum te Venlo werken wij bijvoorbeeld samen met de Longartsen op de stoppen met roken poli en hebben wij zakkaartjes gemaakt voor de specialisten uit het ziekenhuis om snel en kort het very brief advise toe te passen.
Zo ga je kort en krachtig in gesprek over roken.

En heeft de POH-er/longverpleegkundige het te druk om de roker goed te kunnen begeleiden of geen affiniteit met stoppen met roken zorg, dan ontzorgen wij jullie graag! Onze stoppen met roken begeleiding wordt volledig vergoed vanuit de zorgverzekeraar (basiszorg) inclusief het gebruik van hulpmiddelen.
Kijk gerust een op onze website: www.rookvrijookjij.nl

Extra tools voor verwijzen :
https://www.trimbos.nl/kennis/puur-voor-profs/ga-in-gesprek/

Mocht je een keer willen bellen om hierover te sparren laat het gerust weten!

Met vriendelijke groet,
Debbie Hendriks
Stoppen met roken coach / relatiebeheerder
Sinefuma

Profielfoto van Doris Vidda
Directeur

Ja, ik bespreek het roken situatie van cliënten met hun, omdat roken slecht is voor hun gezondheid en welbevinden.
Gezien de culturele achtergrond van onze doelgroep ( migranten) is roken een taboe waardoor mensen het verbergen. Hierdoor komt het vaak te laat aan de licht, bijv. bij diagnose van ziekten. Wij van Akwaaba Zorg maken onze cliënten d.m.v. voorlichting / informatie bewust van de gevolgen van roken.

Profielfoto van Ellen van den Bosch
Consulent inkomen vluchtelingen

Vanuit inburgering bespreken we het ook altijd in onze Module Arbeid en Participatie. Bij het onderwerp gezondheid komt het aan de orde en benoemen we idd dat het "stoppen met roken"-programma in de basisverzekering zit. In de spreekkamer komt het niet structureel maar incidenteel aan de orde. De kosten zijn natuurlijk enorm voor iemand in de bijstand is het bijna niet te betalen. De meeste mensen willen wel goedkoper uit zijn en gezonder leven.
idd het onderwerp blijven bespreken, hoe kort dan ook; wellicht dat het de motivatie om te stoppen opwekt.

Profielfoto van Wendy Engering
Praktijkondersteuner

ik denk dat het een taak van de POH is om stoppen met roken te bespreken en ook deze interventie opzetten

Profielfoto van Margot Vogel
SMR coach, leefstijlcoach, loopbaanbegeleider

In mijn optiek is het altijd goed om roken/stoppen met roken bespreekbaar te maken. Veel mensen die roken willen namelijk wel stoppen en vinden het lastig om daar alleen voor te staan. Door het bespreekbaar te maken wakker je motivatie aan. Als ze het willen kun je gericht aangeven waar ze hulp kunnen krijgen en dat het door de meeste zorgverzekeraars vergoed wordt zonder aantasting van het eigen risico. Belangrijk is wel de manier waarop je het bespreekbaar maakt. Vooral kort in een vragende vorm of degene ooit gedacht heeft aan stoppen met roken en of ze dit met je willen delen. Zo nee, niet doorgaan, zo ja, gerichte informatie geven. Kort, maar nuttig gesprek van wellicht slechts 1,5 minuut, waarmee er een steen in de vijver gegooid is om positieve gezondheid te bevorderen. Dus ik zou alle professionals willen uitnodigen dit onderwerp vooral kort en bondig aan te snijden!

HomeTijdlijnVraag & AntwoordChannelsProfessionals