Vraag

19 mei 2022
Profielfoto van Jikke Menting
Aanjager Beweging Brede Blik

“Wat is er nodig zodat hulpverleners in het sociaal domein de ruimte nemen om aan te sluiten bij de leefwereld van gezinnen en kinderen? En oplossingen te initiëren vanuit die leefwereld?”

Toelichting

We krijgen van betrokken professionals te horen dat zij best weten hoe zij een brede blik vanuit het gewone leven moeten toepassen en hoe zij goed kunnen aansluiten bij de leefwereld van kinderen, gezinnen en hun omgeving. Echter, het kost heel veel tijd, zorgvuldigheid en vaak ook ongemak om dit vorm te geven en te onderhouden.  

Welke omstandigheden en randvoorwaarden zijn er nodig om deze benodigde tijd te kunnen besteden en om het ongemak te verdragen van oplossingen voor gezinnen in het gewone leven? Wie zou deze omstandigheden moeten faciliteren? 

Motivatie

Oproep; een Jeugddomein dat uitgaat van de kracht van het gewone leven -

Samen met Marleen Beumer en Martijn van Dam ben ik aan de slag met de opdracht van VWS/VNG om het gebruik van een Brede Blik in het Jeugddomein aan te jagen. 
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat kinderen, jongeren en hun opvoeders ook bij (forse) pech in hun leven ondersteund blijven door mensen en voorzieningen in de samenleving, dichtbij hen in de wijk, op school.., zodat zij een plek van betekenis van blijven houden en mee blijven doen? Professionele hulp is soms hard nodig maar niet in plaats van deze ondersteuning waar iedereen gebruik van kan maken. We merken dat dit (inclusief) denken breed wordt omarmd, maar dat inclusief handelen in het Jeugddomein een stuk moeilijker is. De systemen en afspraken in het Jeugddomein stimuleren dit handelen lang niet altijd, de gerichtheid op het oplossen van problemen is vaak groter dan de gerichtheid op herstel van het gewone, in samenwerking met ouders en kinderen ligt de echte zeggenschap lang niet altijd bij hen, de samenleving is vaak niet in staat om ook kinderen met problemen volwaardig mee te laten doen etc. 

We zijn hiermee aan de slag, maar kunnen dit niet alleen en zijn op zoek naar mensen die mee willen denken met vraagstukken die we tegenkomen. Alvast hartelijk dank voor het meedenken. 

Werkgebied

Beweging Brede Blik
We zijn een beweging van mensen, organisaties en initiatieven die de kracht van het gewone leven als vertrekpunt willen nemen, willen ontdekken en meer willen gaan gebruiken.

We zijn een beweging van professionals, bestuurders en ontwikkelaars in zorg, welzijn, opvang en onderwijs, jongeren, ouders, opvoeders en betrokken inwoners. We trekken samen op met opleidingen, kennisinstituten en innovatieve projecten die uitgaan van inclusief handelen. Samen werken we aan een goed leer- en leefklimaat voor elk kind, gezin of familie.

We zijn een beweging van bewegingen. Dit betekent dat we altijd aansluiten bij anderen en daar verdieping, kennis of contacten aan toevoegen. Wat ons bindt is onze wens tot veranderingen in het Jeugddomein, waardoor iedereen mee kan doen. Onbedoeld sluiten we namelijk door huidige gewoonten en werkwijzen mensen uit. Dat kan en dat moet anders.

Samen pakken we vraagstukken op die om een analyse en verdieping vragen. Deze vraagstukken bekijken we met een brede blik, met als doel om betere oplossingsrichtingen te vinden. 

Profielfoto van Bela de Vries
T-shaped scheidingsdeskundige, Psycholoog NIP, onderzoeker, ontwikkelaar conlictdiagnostiek

Dag Jikke, Marleen en Martijn,

Mooi uitgedrukt: in beweging van bewegingen. En we weten pas (engiszins) wat de ander zou kunnen weten, als we over hetzelfde taalgebruik beschikken. Dezelfde definities hanteren van bepaalde problematiek bijvoorbeeld of dezelfde standaarden en criteria. ELKE EXPERTISE die ertoe doet en ouders en kinderen helpt en bovenal problemen voorkomt, moeten we omarmen. Onze vakgebieden zijn incommensurabel (Thomas Kuhn, 1962). We zijn geen concurrenten van elkaar, maar we zijn complementair aan elkaar.Laten we als pedagogen, psychologen, juristen, jeugdprofessionals, wijkconsulenten, maatschappelijk werkenden en zoveel meer professionals, ongeacht je vakgebied, of misschien wel als ouder gaan verbinden. Dat kan door elkaar te erkennen in de expertise en daarboven je in te leven in de expertise van de ander. Hier enkele aandachtspunten:
1. dezelfde visie.
Bijvoorbeeld:
Voorkomen of terugdringen van psychisch lijden van ouders en kinderen (bij relatieproblemen of scheiding).
2. dezelfde definities
Bijvoorbeeld:
Om de ernst van ouderlijke strijd te benoemen. Of definities om de interactie tussen ouders met 1 term in beeld te brengen, zoals met definities Harmoniescheiding, Conflictscheiding of Blokkadescheiding (B.A. de Vries, Terugdringen van psychisch lijden van ouders en kinderen bij scheiding, Sdu, Den Haag, 2019).
3. kennis tot ons nemen uit andere (relevante) vakgebieden - Zodat je als professionals ouders en kinderen samen kunt ondersteunen, en niet per ongeluk tegen elkaar indruist,. Integendeel, dat je met behoud van je eigen expertisen, maar ook met kennis uit een andere discipline, integraal kunt samenwerken met een andere collega. Bijvoorbeeld een gezinsvoogd met een maatschappelijk werkende of een bijzondere curator met een advocaat. En als de rechter ook gebruik maakt van dezelfde definities en begrippen, dan kan hij/zij de rapporten van de 'andere' expert lezen.
4. Als we aan die voorwaarden voldoen, dan kunnen we op een eenduidige manier gegevens verzamelen en daarmee wetenschappelijk onderzoek gaan doen. Dan krijgen we inzicht in wat werkt, wat een beetje werkt en wat niet werkt en wat er mist of nodig is.
5. En zaken zullen parallel lopen: als je preventief wilt gaan werken, vanuit preventief oogpunt gezinnen wilt gaan begeleiden, zodat je strijd of escalaties voorkomt, dan heeft dat consequenties voor je organisatie. Dat zal over het algemeen betekenen dat datgene wat nu eindzorg is, naar de voorkant gaat. Dan voorkomen we dat er tijd overheen gaat. En dat er wachtlijsten ontstaan.
Ik hoop dat jullie hier iets aan hebben. Ik licht graag toe. Veel succes, Jikke, Marleen en Martijn met verbinden!

Profielfoto van Simone van Sichem
Frontoffice veilig thuis/projectmedewerker veilig thuis

tijd en ruimte:
- ervaring en een professionele grondhouding
- durven mee te bewegen met het gezin en dit kunnen toetsen met begeleide intervisie en casuistiek
- richtlijnen voor de jeugdhulp toepassen in de organisatie om de professionale autonomie te versterken
- de stem van de client, mensen die hulp krijgen laten vertellen wat zij als ondersteunend hebben ervaar en wat niet en waarom
- niet teveel kaders en protocollen, niet alles in cijfers willen vangen, de professional vertrouwen geven dat ze het kunnen, dan geven de professionals ook makkelijker vertrouwen aan de clienten dat ze het kunnen
- zoek het gezamenlijke belang en bedenkt altijd wat nou de bedoeling is van het werk en doe het vanuit je hart
- focus op het kind (als dat er is) omdat je dan hetzelfde belang hebt
- oefen met acteurs en coach nieuwe hulpverleners minstens 2 jaar, liever 3 jaar
even een korte greep uit wat bij mij opkomt

Profielfoto van J. (Koos) Spanbroek
J. (Koos) Spanbroek
Vrijwilliger

Protocollen en procedures zijn natuurlijk om enige structuur te hebben en daarmee een redelijk overzicht te behouden. Al te vaak zijn deze instrumenten vooral financieel gedreven. De professional zal altijd moeten blijven redeneren vanuit de inhoud en het beoogde resultaat. Dat vraag lef en zelfs soms moed om die lijn in te zetten. Ik heb weleens meegemaakt dat een oordeel over een situatie niet paste in het excelbestand van de mogelijkheden. Dus eigenlijk werd mij gezegd “dat wat jij zegt past niet in de afspraken die wij gemaakt hebben, er zijn maar 9 mogelijkheden”. Dan kun je ervoor kiezen om een beetje buiten je eigen oordeel te gaan schrijven om in aanmerking te komen voor een financiering. Je kunt ook vasthouden aan je eigen professionele standaard en aan de ander te vragen waar staat geschreven dat wij niet meer zelf hoeven na te denken. Het is voorlopig roeien tegen de stroom in, maar in het belang van de zorgbehoefte van de client altijd de moeite waard.

Profielfoto van Chantal te Brömmelstroet
Jeugdconsulent

De tijd en ruimte om dit te mogen doen

Profielfoto van Daniëlle Rap
Senior donatieadviseur

Hai Jikke, als ik je vraag goed begrijp gaat het je specifiek om randvoorwaarden voor het aangaan van de veranderingen. Spannende vraag, zeker in het licht dat er zoveel spanning staat op de tijd van alle jeugdhulpverleners (wachtlijsten, bezuinigingen).

Voor een belangrijk deel geldt voor deze gedrags- en systeemverandering veel van de noties die binnen de veranderkunde bekend zijn (zie Rijnlands model).

In mijn werk bij welzijn, gemeente en met bewonersinitiatieven heb ik ervaren dat deze verandering in de basis vraagt
1. dat mensen bereid zijn niet alleen te bewegen in hun professionele, maar ook hun persoonlijke beelden van ons samenleven en de zorg voor elkaar (zie Transitiemanagement - Drift). Ik stel mezelf bijvoorbeeld bij iedere stap de vraag of ik iets ook zo zou aanpakken als het om een vraag van mijn buurvrouw Joke zou gaan.
2. dat opdrachtgevers en leidinggevenden vanuit visie ruimte geven aan professionals om te experimenteren. Visie op je rol als hulpverleningsorganisatie en individuele hulpverlener vanuit een begrip van samenleven en interveniëren. Praktisch gezien betekent dat van alles, maar in de kern gaat het om het herkennen, erkennen en waarderen van andere oplossingsroute. Dat kan alleen als er gewerkt wordt vanuit vertrouwen. Zodra controle de boventoon voert, gaat niemand een stap buiten de oude patronen en routines. zie bijv. 'holding space' bij Human Dimensions
3. lokaal gesprek over belangrijke waarden; het voortdurende gesprek over wat we belangrijk vinden, biedt meer ruimte voor creativiteit dan het volgen van bijscholing over bijv. administratieve eisen. Zie bijvoorbeeld Deep Democracy).

Ben benieuwd waar jullie praktisch gezien op uitkomen!
groet, Daniëlle Rap

Profielfoto van Miriam Wasser-Christenhusz
Kinderverpleegkundige en aandachtsvelder psychosociale familie gerichte zorg

Hallo Jikke, ik merk zelf als kinderverpleegkundige extramuraal met als aandachtsveld psychosociale familiegerichte zorg dat het help als er een casemanager is die als professional een vertrouwensrelatie met kind en gezin heeft kunnen opbouwen. zodat de zorg die nodig is belevingsgericht vanuit de autonomie eigen regie en cultuur in gezet kan worden.
Dat deze een helicopterview heeft en alle signalen vanuit kind en gezin integraal weet te verdelen daar waar het signaal hoort.
Door instaat te zijn tot integrale geintegreerde kind en jeugdzorg heb je ook een verbindende factor waarop je heel helpend kunt zijn in het gezin om zorg zo nodig en waar nodig integraal in te zetten.
Te werken vanuit kind en gezin centraal vanuit ecogram en genogram.
Verbindende factor voor het gezin kan zijn.
Het integraal samenwerken werkt ook versterkend je weet mekaar veel makkelijker te vinden waardoor je expertise kunt verbinden.
Uiteindelijk niet iedereen in de zorg voor kind en gezin steeds weer het wiel uit hoeft te vinden.

Mocht je nog vragen hebben hoor ik het graag.
ik hoop dat mijn input wat verheldering heeft gegeven.
Ik ben zeker ook bereid e.a mondeling toe te lichten.

Vriendelijke groet.
Miriam Wasser.

Profielfoto van Mart Voorsluis
Community Builder

Dag Tjikke,

Om de belevingswereld van je doelgroep naar je toe te halen ken ik een goede interventie: breng je doelgroep bij elkaar. Niet voor een keer maar structureel zodat je een duurzame band kan opbouwen. Mensen krijgen zo een vertrouwde en laagdrempelige omgeving en met een paar koplopers uit die groep krijg je de informatie waar je naar op zoek bent, zoals optimaliseren van je eigen dienstverlening. Deze band is ook ideaal om jullie expertise in te brengen naar deze groep, zodat je dit minder 1-op-1 hoeft te doen. Het is een effectieve en ook efficiënte aanpak en bovendien bewezen succesvol.

Ik heb diverse informatie hierover. Als je hierin geïnteresseerd bent dan hoor ik dat wel en stemmen we af wat voor jou (jullie) relevant kan zijn.

Met vriendelijke groet,

Mart Voorsluis

Profielfoto van Marianne Sommers
Docent-wetenschappelijk onderzoeker- Supervisor - Lid Lectoraat Sociale Veerkracht-lid Ethische Commissie - docent Ethiek-filosofie- professionele dilemma's, Senior Kwalificatie Onderzoek

Blijf met beide voeten op de grond staan, gebruik je wetenschappelijk-theoretische kennis om te duiden en zie jezelf en de ander zoals hij/zij/het werkelijk is, zonder oordeel. Analyseer, duid, fundeer en stel je oordeel zo lang mogelijk uit. Leg eerst dit fundament alvorens je (denkt) oplossingericht aan de slag gaat (denkt te gaan).

Profielfoto van JP de Groot
Wijkteammedewerker

Voor mij is een brede blik als ik zie zonder te kijken. Ik zie dan van alles en label niets van wat ik zie. Er ontstaat dan een stilte in mij van waaruit een andere wijsheid opkomt dan een cognitieve. Heel waardevol, maar zonder bedoelingen en oordelen. Het (gewone) leven ontvouwt zich dan als vanzelf en daar beweeg ik als vanzelf in mee.

Zo ook in mijn contacten met clienten. Het grappige is dat ik daardoor ook veel minder problemen zie. Het is wat het is en dat mag zo zijn. Als dat onprettig is of niet passend dan wordt ook dat gezien en mag ook dat er zijn. Vervolgens ontstaat er als vanzelf beweging naar iets anders. Ik onderneem geen actie. Ik volg de beweging die ik ervaar welke tot actie leid (of soms ook niet). Ik volg gewoon het leven.

Om de hoofdvraag te beantwoorden (waarbij de toelichting voor mij e.e.a. juist wat onduidelijker maakte):

De belangrijkste voorwaarde om de ruimte te kunnen nemen om aan te sluiten is wat mij betreft dat een werker een voldoende mate van bewustzijn over/op zichzelf heeft. Het is nodig jezelf te kennen en in te zien dat de ideeen die ons ik vormen slechts ideeen zijn en in feite niets zeggen over wie of wat we zijn. Als we dat van onszelf kunnen zien, zal dat helpen om dat ook van de ander te zien en daarmee allerlei geconditioneerd gedrag minder serieus te nemen.
Dit maakt het mogelijk naast iemand te gaan staan, aan te sluiten en een dieper verbinding aan te gaan. Vandaaruit kan groei en een vrijheid ontstaan die de ander helpt om naast zichzelf te gaan staan. Op dat moment wordt er een natuurlijke groei mogelijk.
Natuurlijk kost dit tijd en oefening. Patronen en copingstijlen zijn niet zomaar opgelost. Ze geven immers ook een (vals) gevoel van veiligheid en worden dus niet zomaar aan de kant gezet. Naast tijd en aandacht is het voor een werker dus ook nodig geduldig te zijn en te vertrouwen op het (gewone) leven; dat ontvouwt zich toch wel als vanzelf.

Profielfoto van Linda Otterman
Directeur

Hallo Jikke,

Om aan te sluiten bij de reactie van Tom van Campen en Karin Kamstra: iemand die dichtbij woont en gewoon een tijdje met je mee loopt. Buurtgezinnen (of Steunouder) die vaak een kind uit een gezin met veel stress in het eigen gezin zo nu en dan laat mee draaien en een fijne tijd biedt zodat ouder ontlast worden. Of een inwoners die zijn/haar leven in balans heeft en ruimte in zijn/haar hart heeft om mee te lopen IN het gezin en helpt om alles wat stress geeft te bekijken en aan te pakken. In de volle breedte, aansluitend op de leefwereld en behoeften van het gezin. Met de presentiebenadering, het gelijkwaardige van-mens-tot-mens-contact als onderliggende houding.

Profielfoto van Tom van Campen
Tom van Campen
Vrijwilliger

iemand die letterlijk dichtbij woont, leeft en werkt, die gezien en ervaren wordt als een van ons. die vanuit die gelijkwaardigheid met pechvogels spelenderwijs dat doet wat licht en lucht geeft waardoor de pech minder zwaar voelt en waardoor er mentaal ruimte ontstaat bij de pechvogel omdat hij zich gezien en gehoord weet . waardoor zijn verlangen naar "beter" wordt gestimuleerd, er nieuw perspectief komt. kortom dat doen wat ieder kind nodig heeft om te groeien en geaccepteerd worden door de directe omgeving van het kind.
Dus er is geen andere afspraak met die professional dan dat hij zijn leven geeft voor de kinderen en hun families in zijn buurt. geen gedoe met regels, met privacy, met verslaglegging. er puur op vertrouwen dat degene die dit werk wil doen, weet wat hem te doen staat en dus ook vraagt om de ondersteuning die hij dan nodig heeft. Kijk eens bij Ervaring die Staat in Eindhoven hoe mensen die daar werken voor dak en thuislozen met liefde voor die pechvogels werken.

Profielfoto van Robert Bergs
Beleidsmedewerker Afdeling Kennis en Innovatie GGD Zuid Limburg

Hoi Jikke.

Mogelijk kan het aansluiten bij het gedachtegoed van Positieve Gezondheid richting geven aan jullie zoektocht.
Mocht je meer willen weten. www.IPH.nl

met groet Robert Bergs

Profielfoto van Karin Kamstra
Medewerker PGA

Hi Jikke,

Gecoördineerde/georganiseerde informele zorg tijdelijk inzetten met de focus op een duurzame oplossing in de leefwereld.

Bijvoorbeeld buurtgezinnen.nl

Goed dat zorg dichtbij wordt georganiseerd zonder formele interventies. Bevordert zeker de eigen kracht door samen kracht.

Veel succes als aanjager!

Profielfoto van Conny Eldering
Coordinator

Lef, stopknop voor procedures, breekijzer, backup van hoogst leidinggevende/wethouder

HomeTijdlijnVraag & AntwoordChannelsProfessionals